Mã Độc Mới Ẩn Trong CPU: Vượt Qua Mọi Phần Mềm Diệt Virus, Cài Lại Windows Cũng Bất Lực

Nội dung bài viết

Một bước ngoặt nguy hiểm trong thế giới an ninh mạng đang dần hình thành: mã độc cấp độ vi mã CPU (microcode-level malware) – loại ransomware mới có khả năng ẩn mình sâu trong phần cứng, vượt qua mọi công cụ bảo mật hiện tại và tồn tại ngay cả khi người dùng cài lại Windows hay thay ổ cứng.

Mối Đe Dọa Mới Từ Ransomware Ẩn Trong Vi Mã CPU

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với The Register, ông Christiaan Beek – Giám đốc cấp cao mảng phân tích mối đe dọa tại hãng an ninh mạng Rapid7 – cho biết ông đã xây dựng thành công một mẫu mã độc minh chứng (PoC) có thể ẩn trong microcode của CPU.

Mã độc này tận dụng một lỗ hổng vi kiến trúc trong dòng CPU AMD Zen (Zen 1 đến Zen 5), từng được nhóm Project Zero của Google phát hiện. Lỗ hổng cho phép tải các bản vi mã không ký số (unsigned microcode), từ đó mở ra kịch bản tấn công phần cứng ở cấp độ thấp nhất.

“Tôi nghĩ ngay: ‘Tôi có thể viết mã độc tống tiền chạy trong CPU’ – và tôi đã làm được,” – Beek cho biết.

Vì Sao Loại Mã Độc Này Nguy Hiểm?

Một khi mã độc được cấy vào vi mã CPU hoặc BIOS/UEFI, nó sẽ:

Khởi động trước cả hệ điều hành
Bỏ qua toàn bộ phần mềm diệt virus, tường lửa, sandbox
Tiếp tục tồn tại ngay cả khi cài lại Windows hay thay ổ cứng
Thậm chí có thể tự phục hồi sau khi bị gỡ bỏ

Đây là một kiểu tấn công thuộc dạng firmware-level persistence – cực kỳ khó phát hiện, khó khắc phục và nguy hiểm ở cấp độ nền tảng.

Những Dấu Hiệu Từ Cộng Đồng Hacker

Trong các tài liệu bị rò rỉ từ nhóm ransomware Conti năm 2022, một thành viên từng viết:

“Tôi đang thử nghiệm mẫu mã độc có thể cài thẳng vào UEFI, để sau khi người dùng cài lại Windows, dữ liệu vẫn bị khóa.”

Ý tưởng về mã độc hoạt động ở bootloader, BIOS hoặc microcode không còn chỉ là lý thuyết. Với trình độ ngày càng tinh vi của các nhóm hacker có tổ chức, nguy cơ xuất hiện các ransomware không thể gỡ bỏ (undeletable ransomware) đang trở nên hiện hữu.

Giải Pháp Không Còn Nằm Ở Phần Mềm

Beek nhấn mạnh: “Chúng ta không nên chỉ bàn về ransomware nữa, mà cần xem lại cách bảo vệ ngay từ tầng thấp nhất – phần cứng.” Ông cho rằng các hãng phần mềm bảo mật và nhà sản xuất CPU cần:

Áp dụng xác thực chữ ký số bắt buộc cho mọi bản cập nhật vi mã
Kiểm soát chặt chẽ khả năng nạp microcode từ bên ngoài
Xây dựng hệ thống phát hiện bất thường ở cấp firmware

Ngoài ra, Beek cũng cảnh báo rằng trong thực tế, nhiều vụ tấn công vẫn xuất phát từ các lỗi bảo mật cơ bản như:

Mật khẩu yếu
Không bật xác thực hai lớp (2FA)
Lỗ hổng chưa vá

Trong bối cảnh các mã độc phần cứng đang được nghiên cứu và phát triển, thế giới mạng đang đối mặt với thách thức chưa từng có. Mã độc ẩn trong vi mã CPU có thể tạo ra một kỷ nguyên mới của ransomware không thể bị xóa, làm vô hiệu hóa mọi phần mềm bảo vệ truyền thống.

Đã đến lúc các doanh nghiệp và người dùng cần nhìn nhận an ninh mạng từ cấp độ vi mô, thay vì chỉ tập trung vào phần mềm. Việc đầu tư vào bảo mật phần cứng, firmware và kiểm soát truy cập vật lý sẽ là bước đi sống còn trong những năm tới.

Liên Hệ Với Hải Phòng Computer

Địa chỉ: 82,84 Quán Nam – Lê Chân – Hải Phòng
Điện thoại: 0899256166
Email: cskh.hpccom@gmail.com
Website: haiphongcomputer.vn